راهنمای سفر به تبریز

شهر تبریز

مردم شهر تبریز ۹۶ درصد ترک ایرانی یا آذری هستند و حدود ۳ درصد آنها فارسی زبان و کمتر از یک درصد آنها از قومیت های دیگر هستند. مردم تبریز چنانچه در یک پژوهش ژنتیکی مشخص شده است با مردم گرجستان قرابت ژنتیکی دارند. به گفته جهانگردان و تاریخ نگاران اقوام تبریز شامل ایرانیان، ترکمن ها، عشایر هواخواه صفویه و ارامنه هستند.

شهرهای اطراف تبریز و در کل شهرهای استان آذربایجان شرقی شامل جلفا، کلیبر، مرند، بناب، عجب شیر، سراب، اسکو، میانه و مراغه است که هر کدام از این شهرها جذابیت های گردشگری خود را دارند و در هر کدام از اینها هتل ها و اقامتگاه های زیادی برای مسافرینی که به تبریز سفر می کنند و از شهرهای دیگر آذربایجان شرقی دیدن می کنند وجود دارد.

تاریخ تبریز

سنگ بنای شهر تبریز به دوران اشکانیان و ساسانیان می رسد. تاریخ تبریز فراز و فرودهای زیادی داشته از جمله اشغال توسط بیگانگان و حوادث طبیعی از جمله زلزله را به خود دیده است. شهر تبریز در حکومت خاندان روادی و قبیله عرب ازد که ۴۰۰ سال حکومت کردند به شکوفایی رسید و برای سالهای متمادی پایتخت ایران بود. در زمان اتابکان و خوارزمشاهیان، ایلخانیان، جلایریان، چوپانیان، صفویان، آق قویونلوها و قراقویونلوها، تبریز پایتخت سیاسی ایران بوده است. در زمان ایخانان تبریز به اوج خود رسید و قلمرویی پهناور از نیل تا آسیای مرکزی داشته است.

تبریز در دوره قاجار دوباره به اوج شکوفایی خود رسید و به عنوان پیشرو ترین شهر ایران شناخته می شد. در دوران معاصر نیز شهر تبریز از مراکز مهم اقتصادی و صنعتی کشور است. شهر تبریز مانع از تعطیلی انقلاب مشروطه در ایران شد و در انقلاب ۱۳۵۷ نقش مهمی داشت.

پس از سرکوب مشروطه توسط محمدعلی شاه قاجار اشخاصی مثل ستار خان و باقرخان و شیخ الاسلام از آن حمایت می کردند که با واکنش نیروهای دولتی مواجه شد و برای مدتها توسط دولت شهر تبریز محاصره بود و در آستانه قحطی قرار گرفت که سرانجام با دخالت قزاق های روس محاصره شکسته شد و آزادی خواهان به سمت تهران رفتند و با فتح تهران در قیامی که تبریز سرکرده آن بود مشروطه خواهان پیروز شدند.

در زمان رضاشاه پهلوی سیاست های یکسان سازی از جمله فارسی سازی در شهر تبریز اجرا شد و سیستم آموزشی و چاپ و نشر از استفاده از زبان ترکی منع شدند. در همین زمان بود که ایالت آذربایجان به دو استان آذربایجان شرقی به مرکزیت تبریز و آذربایجان غربی به مرکزیت رضاییه تقسیم شد.

بعد از خلع قدرت رضاخان و اشغال ایران توسط متفقین، تبریز توسط روس ها اشغال شد و بعد از تخلیه تبریز از دست شوروی، سید جعفر پیشه وری فرقه دموکرات آذربایجان را برای برپایی حکومتی خودمختار به مرکزیت تبریز راه اندازی کرد که بعد از یک سال فرو پاشید.

جغرافیای شهر تبریز

شهر تبریز در شرق جلگه تبریز واقع شده است که به دامنه های رشته کوه سهند نیز می رسد. مساحت شهر تبریز حدود ۲۳۷ کیلومتر مربع است که در طول زمان و در سالهای متمادی افزایش یافته است. شهر تبریز از بالا به رشته کوه عینالی و اهر و صوفیان و از پایین و جنوب به رشته کوه سهند و آذرشهر و بستان آباد می رسد. از سمت غرب به دشت تبریز و از سمت شرق به هریس ختم می شود.

رودخانه های تبریز

تلخه رود یا آجی چای از مهمترین و اصلی ترین رودخانه های استان آذربایجان است که ۲۶۵ کیلومتر طول دارد و از به هم پیوستن رودهایی مثل پسلار و تاجیار و بیوک چای در حوالی شهرستان سراب به وجود آمده است. رودخانه تلخه رود یا آجی چای از شمال به کوه های سبلان و ارسباران و قوشه داغ و از جنوب به کوه های سهند و بزقوش متصل است و جهت آن شرقی غربی است. سرچشمه آجی چای از سبلان است و از به هم پیوستن آب های جاری کوه سهند به دشت تبریز می رسد.

مهرانه رود یا قوری چای که طول آن ۲۵ کیلومتر است و از داخل شهر تبریز عبور می کند از کوه های سهند سرچشمه می گیرد. قسمت جنوبی رود باسمنج چای به قوری چای معروف است و قسمت شمالی آن به اسبه ریز شهرت دارد. دو قسمت شمالی و جنوبی در پل سنگی باغمیشه متصل می شوند و میدان چای را تشکیل می دهند و در غرب شهر تبریز به آجی چای متصل می شود.

حمل و نقل تبریز

فرودگاه بین المللی تبریز

فرودگاه بین المللی شهید مدنی تبریز بزرگترین فرودگاه غرب کشور است که به صورت ۲۴ ساعته فعال است و پروازهای داخلی و پروازهای خارجی به اروپا و آسیای میانه دارد. فرودگاه تبریز در زمینی به مساحت ۴۲۰ هکتار واقع شده است که در شمال غرب تبریز قرار دارد و در نزدیکی بلوار بابایی و جاده صوفیان می باشد. فرودگاه بین المللی تبریز در سال ۱۳۲۹ به بهره برداری رسید. پروازهای فرودگاه تبریز به کشورهای دیگر از طریق شهرهای استانبول و هامبورگ و ارزروم و دمشق و بغداد و مدینه و جده و تفلیس و … است. پروازهای داخلی تبریز نیز به مقصد کرمان، اهواز، بندرعباس، ماهشهر، مشهد، کیش و علسویه و شیراز و اصفهان و تهران است.

ایستگاه راه آهن

ایستگاه راه آهن تبریز که در سال ۱۲۹۵ به بهره برداری رسید که حمل و نقل بین المللی نیز به ترکیه و اروپا را راحت کرده است. حمل و نقل بین المللی کالا به جمهوری خودمختار نخجوان از طریق محور تبریز رازی انجام می شود.از طریق محور تبریز جلفا نیز خط راه آهن برقی وجود دارد.

پایانه مسافربری

پایانه مسافربری مرکزی تبریز بزرگترین ترمینال و مهمترین ترمینال در غرب کشور است که در حاشیه آزادراه شهید کسایی تبریز واقع است. از پایانه مسافربری تبریز به تمام شهرهای بزرگ ایران هر روزه اتوبوس های معمولی و ویژه هست. برای شهرهای مرزی ایران و ترکیه و آذبایجان نیز اتوبوس مسافری وجود دارد.

متروی تبریز

مترو تبریز که در سال ۱۳۸۴ عملیات آن آغاز شد و در سال ۱۳۹۴ به بهره برداری رسید. متروی تبریز شامل ۵ خطر که چهار تا از آنها اصلی و یکی از آنها خط حومه است شامل ۱۰۰ کیلومتر است. در حال حاضر فاز یک و دو خط مترو تبریز از ایستگاه متروی ایل گلی تا ایستگاه میدان ساعت که حدود ۱۱ کیلومتر است در حال بهره برداری می باشد.

اتوبوس

اتوبوس های بین شهری و حمل و نقل درون شهری تبریز نیز برای تمام نقاط تبریز فعال است و مسافران درون شهری هر روزه برای رفتن به سرکار و … از این وسایل نقلیه و همچنین تاکسی های درون شهری استفاده می کنند. اولین اتوبوس درون شهری در سال ۱۳۲۴ وارد تبریز شد و به مرور زمان یکی از شرکت های حمل و نقل درون شهری عالی در سطح کشور و خدمات در سطح عالی به همشریان تبریزی شد.

مسیر جاده ای تبریز

اگر از تهران به سمت تبریز سفر می کنید فاصله بین دو شهر تهران و تبریز که ۶۳۱ کیلومتر است را می توانید از اتوبان کرج قزوین به سمت زنجان بروید و هنگامی که به اتوبان زنجان وارد شدید به سمت تبریز مسیر را ادامه بدهید که کل زمان سفر شما شش ساعت و چهل دقیقه خواهد بود.

بهترین زمان سفر به تبریز

بهترین زمان سفر به تبریز تابستان است زیرا تابستان های تبریز خنک و دلچسب است ولی زمستان های تبریز بسیار سرد و استخوان سوز است. از آبان تا اسفند و مخصوصا دی ماه تبریز به شدت سرد و یخ بندان است و سرمای تبریز به اوج خود می رسد. هوای تبریز از ۱۰ تیر تا ۱۰ مرداد به بیشترین دمای خود می رسد و به صورت متوسط دمای آن ۲۴ درجه سانتیگراد است. در فصل پاییز و زمستان سفر به تبریز توصیه نمی شود و بهترین زمان سفر به تبریز فصل تابستان یعنی از تیر ماه تا نیمه اول شهریور ماه است. برای سفر به تبریز در فصل بهار بهترین ماه آن خرداد است زیرا متوسط دمای آن ۲۰ درجه سانتیگراد است.

خلوت ترین زمان سفر به تبریز زمستان است اما دمای هوا به شدت پایین است و مشکلات یخ بندان و سرما شاید مسافران را آزاد بدهد. بارش برف در زمستان گاهی مشکلات حمل و نقلی به وجود می آورد و ممکن است از سفر به تبریز لذت نبرید و خاطره خوبی برای توریست ها و گردشگران به جا نماند. گرچه تبریز در زمستان نیز به نوبه خود دیدنی و زیبا است و برگزاری جشنواره های زمستانی مثل جشنواره آدم برفی در فصل زمستان بسیار دیدنی خواهد بود.

جشنواره های تبریز

در فصل تابستان که بهترین فصل سفر به تبریز است جشنواره تابستانی برگزار می شود و هر ساله تیرماه در عمارت شهرداری تبریز شاهد برگزاری جشن های تابستانه محلی با برنامه های فرهنگی و هنری و نمایشگاه های متنوع خواهیم بود. جشنواره ورنی اهر در شهرستان اهر در شمال شرق تبریز در اواخر شهریور برگزار می شود و در آن دست بافت ها و صنایع دستی اهر از جمله ورنی اهر به نمایش در می آید.

جشنواره فرهنگی ورزشی در منطقه عشایری قره قیه در شمال تبریز هر سال اردیبهشت ماه برگزار می شود و زنان و مردان در مسابقات ورزشی و تفریحی مثل تیراندازی ، دو میدانی ، کشتی پهلوانی ، طناب کشی به رقابت می پردازند و اجرای موسیقی زنده عشایری در این مراسم برپا است. مراسم کوچ عشایر و لباس محلی زنان عشایر و کمانگیری روی اسب و آلاچیق های عشایر جزو جشنواره فرهنگی ورزشی عشایر است که مردم را با زندگی عشایر آشنا می کند.

جشنواره آدم برفی تبریز هر ساله زمستان هنگام بارش برف های سنگین برای دور هم جمع شدن مردم و گردشگران زمستانی برگزار می شود و هر کس یا گروه به ساخت مجسمه های برفی می پردازد و در آخر جشنواره به بهترین تندیس های برفی که داوران انتخاب می کنند جوایزی اهدا می شود.

جشنواره گل محمدی گنبرف در روستایی به نام گنبرف در جنوب تبریز برگزار می شود که محصول روستای خود را که گل سرخ است برای تهیه گلاب و اسانس گل محمدی است را برای گردشگران به نمایش می گذارند. این جشنواره در جمعه دوم تیر ماه برگزار می شود.

جشنواره پنیر لیقوان نیز از دیگر جشنواره های تابستانه تبریز است که در روستای لیقوان در جنوب غربی تبریز به مدت یک روز برگزار می شود و هدف از جشنواره پنیر لیقوان آشنایی مردم با گردشگری روستایی و نمایش صنایع دستی و آشنایی با آداب و رسوم مردم روستایی می باشد.

فرهنگ مردم تبریز

مدارسی مثل ربع رشیدی در تبریز باعث رشد فرهنگ و هنر در شهر تبریز شده است. در زمان حاضر نیز تاسیس مدرسه مموریال و تاسیس دانشگاه تبریز باعث تبادل فرهنگ شد و این شهر را به یکی از قطب های فرهنگی کشور تبدیل کرده است. تبریز خاستگاه یک مکتب نگارگری به نام مکتب تبریز است که در دوران ایلخانان و جلایریان شکل گرفته است. شهر تبریز شاعران و ادبا و هنرمندان و همچنین دانشمندان زیادی در فلسفه و سیاست و فقه و تفسیر داشته است.

از مشاهیر تبریزی می توان به نظام الدین تبریزی، خطیب تبریزی، ملا قاسم انوار، محمد حسین طباطبایی، بدیع الزمان تبریزی، قطران تبریزی، تاج الدین تبریزی، ملا رجبعلی تبریزی، شیخ عبدالحسین امینی، سید احمد کسروی، محسن هشترودی، سید حسن تقی زاده، حسین کاظم زاده ایرانشهر، سید محمدحسین شهریار شاعر معروف آذری زبان اشاره کرد.

آب و هوای شهر تبریز

آب و هوای تبریز استپی خشک است که تابستان های گرم و خشک دارد و زمستان های سرد و برفی. گرمای تابستان شهر تبریز به خاطر وجود کوه سهند تعدیل می شود. میانگین دمای شهر تبریز در اوایل تابستان و تیرماه به ۲۵ درجه سانتیگراد و در زمستان به منفی ۲٫۵ درجه سانتیگراد می رسد.

زبان مردم تبریز

زبان و گویش مردم تبریز ترکی آذربایجانی است که به ترکی آذری نیز معروف است. اقلیتی نیز فارسی زبان دارند که به ترکی آذربایجانی مسلط هستند. مردم تبریز به شدت به زبان و گویش خود عشق می ورزند و اگر در شهر تبریز از کسی سوال کنید حتی به زبان فارسی، جوابی که خواهید شنید به زبان ترکی آذری خواهد بود. قبل از ورود زبان ترکی به تبریز مردم آن به زبان آذری گویش می کردند و تا قرن ۱۱ هجری رایج بوده است. زبان آذری به گویش های جنوب دریای خزر و تاتی بسیار نزدیک است.

اماکن تاریخی تبریز

قلعه بابک

قلعه بابک یا دژ بابک یا بذ که در بالای کوه و در سه کیلومتر شهر کلیبر واقع است در زمان ساسانیان بناشده است و نام خودش را از نام بابک خرمدین گرفته که رهبر مقابله با مهاجمین عرب بوده است. قلعه بابک یا دژ بابک به دوره خرمدینان مربوط می شود که در روستای شجاع آباد واقع است و با نام قلعه و قصر جمهور ثبت آثار ملی ایران شده است. دژ بابک در نزدیکی رود ارس است که بین اران و آذربایجان است.

برج آتش نشانی

برج آتش نشانی تبریز یا برج یانقین در خیابان خاقانی تبریز واقع است بنایی آجری است که ارتفاع آن ۲۳ متر می باشد که در دوره قاجار ساخته شده است و در قدیم به عنوان دیده بانی از آن استفاده می شده است و نگهبانان در بالای برج کشیک می داده اند. هنگام آتش سوزی، نگهبانان بالای برج  با یک زنگ آتش نشانی دیگران را از وقع آتش سوزی با خبر می کرده اند. کلمه یانقین به آذری به معنی آتش و آتش سوزی می باشد.

روستای کندوان

روستای تاریخی کندوان که در اسکو در استان آذربایجان شرقی واقع است یک روستای تاریخی و گردشگری است که هر ساله به خاطر کوه های زیبا و جذاب آن گردشگران زیادی را به خود جذب می کند و خانه های آن که به شکل کندوی عسل می باشد در دل کوه کنده شده است. روستای تاریخی کندوان در سال ۱۳۷۶ ثبت آثار ملی ایران شده است.

کلیسای سنت استپانوس

کلیسای سنت استپانوس یا کلیسای استفانوس مقدس که دومین کلیسای مهم ارمنی های ساکن ایران می باشد بعد از کلیسای قره کلیسا قرار دارد که در ۱۷ کیلومتری جلفا و در نزدیکی رود ارس واقع است. کلیسای سنت استپانوس تبریز در قرن نهم میلادی ساخته شده و در طول زمان و به علت زلزله دچار خسارت شده است که در زمان صفویه بازسازی و مرمت شد. سنت استفانوس اولین شهید راه مسیحیت بوده است که در اورشلیم توسط یهودیان سنگسار شد و نام این کلیسا از همان شخص است. کلیسای سنت استپانوس یا کلیسای استفانوس جزو مناطق و جاذبه های گردشگری تبریز است.

مسجد جامع تبریز

مسجد جامع تبریز از بناهای تاریخی شهر تبریز است که به مربوط به دوران سلجوقیان تا قاجار بوده است و در خیابان مطهری تبریز واقع شده است. مسجد جامع تبریز به عنوان جامع کبیری نیز معروف است که بازار تبریز در اطراف آن ساخته شده است. مسجد جامع تبریز در سال ۱۳۱۰ ثبت آثار ملی ایران شده است.

موزه شهرداری

کاخ موزه شهرداری تبریز در زیرزمین ساختمان کاخ شهرداری تبریز است که تنها و نخستین موزه تاریخ شهرداری های ایران است. موزه شهرداری تبریز در سال ۱۳۸۶ و در یکصدمین سال تاسیس اولین شهرداری یا بلدیه ایران در تبریز ساخته شده که مساحت آن ۸۰۰ متر مربع است و بعد از کشور چین جزو اولین موزه های شهرداری جهان به حساب می آید. هزینه راه اندازی کاخ موزه شهرداری تبریز حدود یک میلیارد و صد میلیون ریال بوده است. تالارهای موزه شهرداری تبریز شامل تالار دفاع مقدس، تالار فرش و تالار چاپ و نشر، تالار هنرهای معاصر و خط و خوشنویسی، تالار حکمت و تالار دوربین های قدیمی و … است. در کاخ موزه شهرداری تبریز فرش هایی با قدمت بیش از صد سال وجود دارد.

موزه ادبی شهریار

موزه ادبی شهریار که خانه استاد شهریار است به دوره پهلوی دوم تعلق دارد و در محله مقصودیه تبریز واقع است. موزه ادبی شهریار که سابق خانه و محل زندگی محمدحسین شهریار بوده است بعد از درگذشت شهریار شاعر ایرانی در سال ۱۳۶۷ توسط شهرداری خریداری شد و تبدیل به موزه شد. زیربنای موزه ادبی شهریار ۲۵ متر مربع در دو طبقه می باشد که در سال ۱۳۸۶ ثبت آثار ملی ایران شد.

برج خلعت پوشان

برج خلعت پوشان تبریز از آثار ملی دوره صفویه است که در شهر تبریز واقع است و یک برج آجری است که در محله کرکج در نزدیکی رودخانه مهرانه است و محوطه برج خلعت پوشان به دانشکده کشاورزی دانشگاه قزوین اهدا شده است. برج خلعت پوشان در سمت چپ جاده تبریز باسمنج واقع است که در یک دره سرسبز قرار دارد که در اوایل دوره قاجار به کارگزاران حکومت قاجار اختصاص داشت و در نهایت به مرکز اهدای خلعت و مقام و نشان از طرف ولیعهد قاجار به خدمتکاران حکومتی بدل شده بود.

ارگ علیشاه

ارگ علیشاه تبریز یا ارگ تبریز به قرن هشتم هجری مربوط می شود که بازمانده های ایوان جنوبی ارگ علیشاه است. بنای اولیه ارگ علیشاه یک مسجد بود که فقط دیواره های آن ساخته شد و بعد از آن تبدیل به یک قلعه نظامی شد که در دوره قاجار تا پایان دولت خودمختار به عنوان قلعه نظامی استفاده می شد. در زمان قاجار بخش های دیگری مثل کارخانه ریخته گری، عمارت کلاه فرنگی و ساختمان سربازخانه این بنا تکمیل شد و بخش هایی نیز در دوره پهلوی اضافه و کم شد و سپس در زمان انقلاب اسلامی بخش هایی تخریب شد و فضایی به نام مصلی ارگ تبریز ساخته شد که مراسم های مذهبی و دولتی مثل نماز جمعه در آن انجام می شود.

بازار تبریز

بازار تبریز بزرگترین بازار سرپوشیده جهان است که مساحت آن حدود یک کیلومتر مربع است. بازار تبریز شامل کاروانسراها و تیمچه ها و بازارچه دالان ها است. موقعیت تبریز در جاده ابریشم که هزاران کاروان از آسیا و اروپا و آفریقا از آن گذر می کرده است باعث رونق زیادی به بازار تبریز شده است. بازار تبریز پس از زلزله تاریخی تبریز در سال ۱۱۹۳ قمری به همت نجفقلی خان دنبلی بازسازی شد. در سال ۱۳۹۸ بازار تبریز دچار حریق شد و بخش های زیادی از آن در آتش سوخت.

گورستان سرخاب

مقبره شاعران تبریز یا آرامگاه شاعران که به گورستان سرخاب معروف است یکی از قبرستان های شهر تبریز است که در محله سراب قرار گرفته و مقبره الشعرا در تکیه حیدر واقع است. اسامی دیگر مقبره الشعرا در گذشته حظیرة الشهدا یا حظیرة القضاة یا قبرستان سرخاب بوده است که بر اثر حوادث طبیعی مثل زلزله و سیل ظاهر قدیمی آن از بین رفته است.

خانه مشروطه

خانه مشروطه تبریز از خانه های قدیمی و تاریخی شهر تبریز می باشد که در محله راسته کوچه واقع است. خانه مشروطه تبریز در نزدیکی و غرب بازار تبریز واقع شده که معماری آن به سبک معماری دوره قاجار است که در گذشته ملک شخصی حاج مهدی کوزه کنانی است. داستان خانه مشروطه تبریز این است که بزرگان آذربایجان بعد از به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه در خانه حاج مهدی کوزه کنانی جمع می شده اند. از افراد مهم در محاصره خانه مشروطه تبریز می توان به ستارخان و باقرخان و ثقة الاسلام تبریزی و حاجی میرزا آقا فرشی نام برد. خانه مشروطه تبریز در دو طبقه و با سبک معماری قاجاریه است که به سفارش حاج مهدی کوزه کنانی در سال ۱۲۴۷ ساخته شده است.

مسجد کبود

مسجد کبود تبریز یا گؤی مچید یا مسجد جهانشاه از مسجدهای تاریخی زمان قراقویونلوها در قرن نهم است. مسجد کبود تبریز در سال ۸۴۵ هجری شمسی به دستور دختر سلطان جهانشاه قراقویونلو به نام صالحه ساخته شد. مسجد کبود دارای کاشیکاری با رنگ لاجوردی و معرق با نام فیروزه اسلام است. بنای مسجد کبود تبریز دارای گنبد اصلی و گنبد جنوبی است با بنایی آجری که دارای هفت گنبد کوچک تر است. 

موزه قاجار تبریز

موزه قاجار تبریز در محل خانه امیر نظام گروسی واقع است که در زمان ناصرالدین شاه به همت امیر نظام گروسی ساخته شده است. عمارت امیر نظام گروسی در زیربنایی حدود ۱۵۰۰ متر مربع در دو طبقه ساخته شد. دارای یک حیاط اندرونی و بیرونی و حوص ها و باغچه های زیبا است. در این موزه تالار بافته و تالار سکه و تالار چینی و تالار آبگینه و تالار فلزات و تالار موسیقی و تالار خاتم در طبقه اول قرار دارد و تالار سنگ و تالار اسلحه و تالار معماری و تالار قفل و تالار فانوس در طبقه زیرزمین قرار دارد.

موزه آذربایجان از مهمترین موزه های ایران است که در نزدیکی مسجد کبود در شهر تبریز واقع است. دومین موزه باستان شناسی ایران بعد از موزه ملی ایران، موزه آذربایجان است. در موزه آذربایجان دارای آثار تاریخی دوران پیش از اسلام و دوران اسلام می باشد. موزه آذربایجان دارای سه سالن مخصوص نمایش سکه و مهرهای تاریخی ایران است. در طبقه زیرزمین مجسمه های ساخته شده احد حسینی نگهداری می شود که دید گسترده ای نسبت به سرگذشت و اخلاق انسان در طول دوران مختلف را نشان می دهد.

محله های تبریز

محله های بسیار قدیمی تبریز اکثرا در مرکز شهر تبریز واقع شده اند و عرض این محله ها بسیار کم است و حالت سنتی و قدیمی خود را همچنان حفظ کرده است. از محله های قدیمی تبریز می توان به محله امیر خیز و محله نوبر و محله دوه چی اشاره کرد. دلیل اصلی عرض کم کوچه ها در شهر تبریز ایجاد مشکل برای عبور اشغال گران هنگام اشغال ایران توسط شوروی بوده است که سرعت عمل مهاجمان را به سمت مرکز شهر و نقاط دیگر شهر کم کنند و مدافعان شهر تبریز فرصت برای نشان دادن واکنش مناسب داشته باشند.

پارک های تبریز

پارک شاه گلی تبریز یا پارک ائل گلی تبریز از مناطق گردشگری شهر تبریز است که هنگام سفر به تبریز حتما از این منطقه دیدن می شود. پارک ائل گلی تبریز در هفت کیلومتری مرکز شهر تبریز است. پارک شاه گلی تبریز در زمان آق قویونلوها احداث شده است و در زمان صفویان توسعه یافته است. امکاناتی مثل قایقرانی در دریاچه پارک ائل گلی وجود دارد و عمق این دریاچه ۱۲ متر است. یک شهربازی به نام لونا پارک و امکانات دیگری مثل رستوران و فست فود و کافی شاپ داخل پارک ائل گلی هست. حتی هتل و مسافرخانه نیز در این منطقه وجود دارد و هتل پارس ائل گلی تبریز در این پارک واقع است.

شاه گلی به معنای دریاچه شاه است که در زبان آذری به ائل گلی معروف شده است. مساحت دریاچه ائل گلی حدود ۵/۵ هکتار است. عمارت کلاه فرنگی هشت ضلعی در وسط دریاچه ائل گلی واقع است که به کاخائل گلی معروف شده است و در حال حاضر به عنوان یک تالار پذیرایی کاربری دارد.

پارک باغلارباغی تبریز یک پارک سیاحتی و تفریحی است که بعد از انقلاب اسلامی در دهه هفتاد در شهر تبریز بر پا شد که یکی از سه پارک مهم شهر تبریز است. پارک باغلارباغی تبریز در کنار بلوار استاد شهریار تبریز واقع است که همه روزه پذیرای مردم تبریز و کسانی که سفر به تبریز را انتخاب می کنند می باشد. پارک باغلارباغی تبریز که در سال ۱۳۷۲ در زمینی به مساحت ۲۲ هکتار افتتاح شده است و امکاناتی که در این مجموعه وجود دارد شامل وسایل تفریحی و غرفه های تجاری است که در حال حاضر یکی از مراکز تفریحی بزرگ ایران و تبریز به حساب می آید. فضای سبز پارک باغلار باغی تبریز که از درختان انبوه میوه و درختان تزئینی دیگری است. شهربازی داخل پارک باغلار باغی که امکانات و ماشین های بازی مثل کشتی و قطار و آبشار و کلبه وحشت و  … دارد.

باغ پرندگانی پارک باغلارباغی که با نام باغ وحش تبریز مشهور است از نظر سطح زندگی حیوانات بسیار پایین تر از استاندارد زندگی حیوانات نگهداری شده در آنجا می باشد. پارک باغلار باغی دارای رستوران، بوفه و آبنما است که از لحاظ گردشگری و خدمات رسانی به میهمانان و مسافران عالی است.

پارک گلستان تبریز یا باغ گلستان یا باغ فجر از پارک های مشهور تبریز است که در زمینی به مساحت ۵۲ هزار متر مربع ساخته شده است. باغ گلستان تبریز از ویرانه های گورستان گجیل ساخته شده است و این کار به دستور استاندار وقت تبریز انجام شد. باغ گلستان تبریز دارای شهربازی کوچکی است که امکانات تفریحی و ماشین های بازی مثل قطار و ماشین برقی و دیوار مرگ و واتاری و … دارد. بخش جنوبی باغ گلستان تبریز به کتاب فروشان اختصاص یافته است که به صورت دستفروشی کتاب می فروشند. این پارک دارای پوشش گیاهی و استخر و فواره و آبنما است که بخاطر عدم رسیدگی و به روز نبودن امکانات پارک گلستان تبریز مردم تبریز و مسافران تبریز رغبت زیادی برای استفاده از این پارک ندارند و بیشتر محل تجمع معتادان و بی خانمان ها شده است.

پارک بزرگ تبریز در شمال غرب شهر تبریز واقع است که مساحت آن حدود ۸۰۰ هکتار است و یکی از پارک های بزرگ ایران می باشد. پارک بزرگ تبریز یکی از مناطق جذب گردشگر در شهر تبریز است. دو رود مهران رود و تلخه رود از وسط این پارک می گذرد. یکی از فضاهای سبز شهر تبریز که خاک آن قابلیت کاشت انواع درخت را دارد و شهرداری تبریز بسیار به پارک بزرگ تبریز رسیدگی می کند.

طرح احداث پارک بزرگ تبریز از سال ۱۳۵۰ ایجاد شد و در زمینی به مساحت ۸۸۰ هکتار احداث شد. ۵۰ درصد از کل پارک بزرگ تبریز سیفی جات کاشته شده است و به صورت حفاظت شده می باشد و بقیه پارک به فضای سبز عمومی، گلکاری، تفریحی و ورزشی است. سرمایه گذاری های زیادی در پارک بزرگ تبریز درحال انجام است از جمله می توان به احداث هتل پنج ستاره و سایت بجران با توانایی فرود بالگرد و احداث سد آبی توریستی و احداث پایانه گل و گیاه و طرح های سرمایه گذاری دیگری اشاره کرد.

جاذبه های طبیعی تبریز

آسیاب خرابه یا خارابا دییرمان از مناطق گردشگری شهرستان جلفا است که در نزدیکی مرز ایران و جمهوری آذربایجان واقع است. آسیاب خرایه یک آسیاب آبی است که در زمان گذشته مردم محلی از آن استفاده می کرده اند ولی در حال حاضر به خاطر فرسودی و خراب شدن بخش زیادی از آن دیگر کاربرد ندارد و به آسیاب خرابه معروف شده است. ارتفاع آسیاب آبی آن ۱۰ متر است و شامل آبشارهای کوچک و بزرگ است که از چشمه های بالای آسیاب سرازیر می شوند. خزه های چسبیده به دیواره های آبشار از خزه ها و گیاهان دیگر پوشیده شده است.

تالاب قوری گل تبریز

تالاب قوری گل  یا تالاب خشک تبریز در ۳۰ کیلومتری شهر تبریز و بستان آباد در روستای یوسف آباد قرار دارد و آب تالاب قوری گل از آب های جاری از آب شدن برف و چشمه های زیرزمینی تامین می شود. تالاب قوری گل جزو تالاب های بین المللی است. تالاب قوری گل بخاطر داشتن پرندگان مهاجر بسیار مورد اهمیت است و حفاظت از منابع این دریاچه و ممنوع بودن شکار در این تالاب برای حفظ گونه های مختلف پرندگان و جانوران بسیار مهم است. تالاب قوری گل با ۲۰۰ هکتار مساحت و وسعت از کم نظیر ترین تالاب های آب شیرین است که برای جهانگردان و گردشگران شهر تبریز و استان آذربایجان شرقی بسیار جذاب و جالب است.

تالاب قوری گل تبریز پستانداران زیادی از جمله موش کشتزار، جربیل ایرانی، موش مغان و گرگ و سمور سنگی و روباه دارد. از جمله پرندگان تالاب قوری گل می توان به اردک مرمری، اردک بلوطی و اردک سرسفید اشاره کرد. خزندگان تالاب قوری گل شامل انواع مار و مارمولک و قورباغه است. پوشش گیاهی تالاب قوری گل تبریز مثل بومادران، سنگ و گل گندم و آلبالوی وحشی، زنبق کوهی و شیرین بیان و نسترن است که علاوه بر اینها گیاهان آبزی مثل نی و لوئی و عدسک آبی  و نیز گیاهان در آب غوطه ور شامل آلاله آبزی و بارهنگ آبی هستند.

بام عون بن علی یا تله کابین کوه عون ابن علی در شمال شهر تبریز واقع است که از پروژه های طولانی کشور است که شامل یک تفریحگاه به نام عون ابن علی و پارک طبیعت و یک تله کابین است که فاز اول آن در سال ۱۳۸۹ به بهره برداری رسید و فاز های دیگر آن در دست ساخت است. فاز دوم تله کابین عون ابن علی تبریز و فاز سوم آن تا ارتفاعات کوه دند می رسد.

مراکز خرید تبریز

مجتمع تجاری لاله پارک تبریز که هم مجتمعی تجاری است و هم مجتمعی اقامتی در بزرگراه پاسداران قرار دارد. در لاله پارک یک هتل پنج ستاره به نام کایا لاله پارک و یک مرکز خرید وجود دارد که هتل کایا لاله پارک شعبه ای از گروه هتل های زنجیره ای کایای ترکیه است که سرمایه گذار آن علی پولاد می باشد که اصالتا تبریزی است ولی در حال حاضر ساکن استانبول ترکیه است.

مساحت لاله پارک ۲۶ هزار متر مربع است که ۲۱ هزار متر مربع آن فضای تجاری است و هتل آن نیز مساحتی حدود ۲۵ هزار متر مربع را شامل می شود. مجتمع تجاری کایا لاله پارک در سال ۱۳۹۱ به بهره برداری رسید و شامل هایپر مارکت و پارک بازی کودکان و … است. یک زمین پاتیناژ نیز با ظرفیت ۴۰ نفر در مرکز خرید لاله پارک تبریز وجود دارد. برندهای مختلف خارجی و ایرانی در مرکز خرید لاله پارک وجود دارد از جمله کوتون، دری مد، ال سی وایکیکی، آدل، ماوی و مانگو و … که برخی از آنها نمایندگی های انحصاری این برندها هستند.

مراکز تجاری

مرکز تجاری جواهر تبریز که یکی از زیباترین و مدرن ترین مجتمع های تجاری شهر تبریز است در مساحتی حدود ۱۰ هزار متر مربع احداث شده است. مرکز خرید جواهر تبریز کاربری های زیادی از جمله تفریحی و تجاری و رفاهی دارد که در کنار برج بلور واقع است. در مرکز تجاری جواهر تبریز امکاناتی مثل پارک بازی کودکان و رستوران و فست فود، فرهنگسرا و انواع غرفه و فروشگاه وجود دارد. در طراحی و احداث مرکز خرید جواهر تبریز از مدرن ترین مصالح استفاده شده است و امکانات زیادی دارد.

مجتمع تجاری رشدیه تبریز در میدان شهید فهمیده تبریز واقع است و نماد آن یک هرم آبی رنگ است که آن را از بقیه بناهای اطراف متمایز می کند. مجتمع تجاری رشدیه در سه طبقه تجاری ساخته شده است که شامل غرفه و فروشگاه های مختلف و همچنین شهربازی و فست فود است که یکی از مجتمع های تجاری پر طرفدار شهر تبریز است و هنگام سفر به تبریز برای خرید یکی از فروشگاه های مقرون به صرفه شهر تبریز به حساب می آید.

مجتمع تجاری برج بلور تبریز که برجی تجاری و اداری در شهر تبریز می باشد دارای ۲۵ طبقه است که در حال حاضر بلندترین ساختمان در منطقه آبرسان تبریز است که در سال ۱۳۹۰ افتتاح شد. مساحت برج بلور تبریز حدود ۳۳ هزار متر مربع است که سالن همایش و پذیرایی و رستوران گردان دارد. مجتمع تجاری بلور تبریز دارای ۱۳۰ واحد تجاری است که انواع فروشگاه های مختلف را شامل می شود. طرح برج تجاری بلور تبریز را علی اکبر صارمی ریخته است که یکی از بهترین برج های شهر تبریز است.

هتل های تبریز

هتل های تبریز و اقامتگاه های تبریز شامل هتل های ۵ ستاره تا مهمان پذیرها و مهمانسراها می شود و هر بخشی از مسافران با توجه به بودجه خود انتخاب می کنند که در کدام یک از هتل ها یا اقامتگاه ها شب را بگذرانند.

هتل های پنج ستاره تبریز شامل هتل لاله پارک تبریز، هتل شهریار تبریز، هتل صخره ای کندوان، هتل پارس ائل گلی تبریز است که قیمت اتاق های آن حداقل از ۳۵۰ هزار تومان برای یک شب اقامت به بالا می باشد که این قیمت در فصل های مختلف با تخفیف یا بدون تخفیف ارائه می شود.

هتل های چهار ستاره تبریز شامل هتل پتروشیمی تبریز، هتل گسترش تبریز و هتل بین المللی تبریز است که قیمت هر شب اتاق برای این هتل های چهار ستاره از ۲۹۰ هزار تومان شروع می شود و با توجه به نوع اتاق و تعداد تخت ها روند افزایشی دارد.

هتل های سه ستاره تبریز شامل هتل فرید تبریز، هتل آپارتمان بهبود تبریز، هتل کاسپین تبریز، هتل آزادی تبریز، هتل آپارتمان استقبال تبریز، هتل اهراب تبریز، هتل آپارتمان ائل آی تبریز، هتل دریای تبریز است که قیمت های هر شب اتاق برای این هتل ها از ۱۷۰ هزار تومان شروع شده و با توجه به شرایط اتاق متفاوت می باشد.

هتل های دو ستاره تبریز شامل هتل آپارتمان صائب تبریز، هتل آپارتمان ارس تبریز، هتل سینا یا هتل زودروم تبریز، هتل سهند تبریز و هتل ارک یا هتل زودروم تبریز است که قیمت ها از ۱۶۰ هزار تومان برای هر شب اتاق آغاز می شود.

اقامتگاه های بوم گردی تبریز نیز شامل اقامتگاه بوم گردی هما کندوان تبریز، اقامتگاه بومگردی تقی زاده تبریز، اقامتگاه بوم گردی مولایی کندوان تبریز، اقامتگاه بوم گردی داریوش کندوان تبریز، اقامتگاه بوم گردی سیروس رنجبر کندوان تبریز است.

صنایع دستی تبریز

صنایع دستی تبریز که شامل فرش بافی و قالی بافی، گلیم بافی، سفال گری و قلم زنی، چرم سازی و صنایع دیگری است که معمولا از همین محصولات و صنایع دستی برای سوغاتی نیز استفاده می کنند. فرش تبریز که معروفیت جهانی دارد جزو صنایع دستی اصلی تبریز است و بسیاری از مردم تبریز از همین راه تجارت و کسب درآمد می کنند.

غذاهای سنتی تبریز

غذاهای سنتی تبریز که معروفیت جهانی دارند شامل کوفته تبریزی، خورش هویچ، کوکوی لوبیا سبز، دویماج، آش ماست، آبگوشت دیزی سنگی، دلمه برگ مو یا یپراچ دلماسی، سوزی شورباسی یا شوربای ترش، آش میوه و آش گوجه فرنگی و آش آبغوره، آش اوماج، آش شیله عدس، آش کلم قمری یا داش کلم آشی است.

مشهور ترین غذای تبریز که تمام مردم ایران با پسوند تبریز می شناسند کوفته تبریزی است که طبخ آن به این صورت است که گوشت را در هاون کوبیده و سبزی و لپه را به آن اضافه می کند و گردو و آلو و پیاز و زرشک را به اضافه کرده و در انتها در رب گوجه فرنگی پخته می شود. این غذا محبوب ترین غذای سنتی تبریز است.

دویماج نیز با نان خشک تبریزی و پنیر محلی و سبزی تره و ترخون و پونه و جعفری و کمی کره و گردو طبخ می شود و به هنگام سفر به تبریز پیشنهاد می کنیم حتما از این غذا میل کنید تا مزه اصلی دویماج را در شهر تبریز چشیده باشید. 

شوربا که یک غذای سنتی تبریزی است دستور پخت خاص و مشخصی ندارد و هر کسی با توجه به مواد غذایی که در خانه دارد آن را تهیه می کند و از مشهورترین نوع شوربا می توان به شوربای تره اشاره کرد که طرز تهیه آن به این صورت است که سیب زمینی و گوجه فرنگی و روغن و تخم مرغ و ادویه را با هم می پزند.

رستوران های تبریز

رستوران دریایی بالیق تبریز در خیابان گلشهر تبریز واقع است درست روبروی برج شهران. بالیق در زبان محلی آذری به معنای ماهی است و طراحی و دکوراسیون رستوران دریایی بالیق تبریز بسیار زیبا و منحصر به فرد و به سبکی طبیعی است که فقط غذاهای دریایی دارد و صدای دریا داخل رستوران به گوش می رسد و میهمانان و مسافران در آن تصور می کنند که در کنار دریا نشسته اند.

رستوران بام تبریز بر بالای کوه عینالی تبریز است که چشم انداز آن تمام شهر تبریز است. رستوران بام تبریز در اتوبان پاسداران واقع است که کنار مسجد عون ابن علی می باشد. ظرفیت رستوران بام تبریز ۷۵۰ نفر است که بالای پارک جنگلی است که بسیار شیک و مدرن است و از داخل تبریز نمای بسیار زیبای شهر تبریز را می توانید ببینید.

رستوران سنتی شهریار تبریز که در واقع حمام باستانی نوبر بوده است که بعد از صدها سال حمام بودن به سفره خانه سنتی تبدیل شده است. رستوران سنتی شهریار از لباس سنتی کارکنان آن و موسیقی آذری که در آن پخش می شود می توان فهمید که یکی از اصیل ترین رستوران های تبریز است. معماری رستوران سنتی شهریار بسیار زیبا و با سبک معماری ایرانی دوران قاجاریه است که بخاطر اولین و بزرگترین بودن در میان سفره خانه های سنتی ایران در آثار ملی ایران ثبت شده است. انواع چای با طعم های اصیل ایرانی و دمنوش های گل گاو زبان و هل و … را می توانید با شیرینی های سنتی تبریز مثل باقلوا و خاگینه و کیک مخصوص تبریز استفاده کنید.

نمایشگاه بین الملی تبریز

نمایشگاه بین المللی تبریز در شرق تبریز واقع است که محل برگزاری نمایشگاه های داخلی و بین المللی در زمینه های صنعت و تجارت است که هدف از آن ایجاد ارتباط بین تجار و مصرف کنندگان است که هدف اصلی تری به عنوان توسعه صادرات کشور دارد. نمایشگاه بین المللی تبریز از سال ۱۳۶۴ جهت رهایی از صادرات تک محصولی و ارائه کالاهای صادراتی غیر نفتی ایجاد شد. نمایشگاه بین المللی تبریز با بودجه مردمی و حمایت استانداری آغاز به کار کرد.

نمایشگاه تبریز

نمایشگاه نیمه غربی کشور ایران که همان نمایشگاه تبریز است دارای سالن شهریار، سالن آذربایجان، سالن شمس تبریزی، سالن ستارخان، سالن تبریز و سالن سهند است که در بیش از ۱۰ هزار متر مربع فضای نمایشگاهی قرار گرفته است. شرکت های مختلف و کارخانه های ایرانی و خارجی زیادی برای نمایش محصولات خود به نمایشگاه بین المللی تبریز سفر می کنند.

شیرینی های تبریز

سفر به تبریز هر گردشگری را ترغیب می کند که حتما از شیرینی های معروف تبریز استفاده کند. شیرینی های معروف تبریز از جمله نوقا، قرابیه تبریز ، باقلوای تبریز ، اریس ، راحت الحلقوم، شیرینی لطیفه ، شیرینی کنجدی، حلوا بزرگ ، نان زنجبیلی ، شکلات تسبیحی، شیرینی پیچ انگشتی یا پفک گردویی ، چوروتمه ، لوز تبریز ، مربای گل سرخ ، رشته ختایی که هر مسافری را به خود جذب می کند و جزو جدا نشدنی از سوغاتی های تبریز است.

سوغاتی سنتی تبریز

در کنار شیرینی تبریز، آجیل و خشکبار تبریز و لبنیات آذربایجان و پنیر لیقوان و عسل سهند نیز برای مسافران جذاب است. صنایع دستی تبریز نیز از دیگر سوغاتی های شهر تبریز است که از آن جمله می توان به کیف و کفش و محصولات چرم، گلیم بافی و فرش دستباف ایرانی، محصولات سرامیکی، سوزن دوزی و طراحی های سنتی و نگارگری، تابلوهای سنگی، نقره جات و زیورآلات و محصولات سفالی اشاره کرد.

فرش و قالی ایرانی که از صنایع دستی اصلی شهر تبریز و استان آذربایجان شرقی است به دوره ایلخانان و سلجوقیان برمی گردد و در عصر صفوی و تیموری به اوج خود رسید و هم اکنون تبریز به عنوان شهر جهانی فرش در تمام جهان مشهور است. طرح های لچک و ترنج و گل و بوته و سجاده ای در بین فرش های تبریز شهرت جهانی دارد. از زیباترین نقوش فرش تبریز یا فرش ایرانی می توان به نقش گل شاه عباسی اشاره کرد که در عهد صفوی رایج بود. ایده های جدید هنری مثل چرم فرش و ادغام فرش و چرم و ورنی در حال حاضر طرفداران زیادی دارد.

از صنایع دستی دیگر شهر تبریز که سوغاتی تبریز نیز می باشد ورنی بافی تبریز است که توسط عشایر آذربایجان بافته می شود. فرش های بدون پرز که مانند گلیم هستند و در زبان آذری به سوماک معروف هستند. سوماک یا ورنی بافی در اهر و ارسباران و توسط زنان عشایر بافته می شود.

چرم تبریز نیز در همه دنیا آوازه دارد و تولید کنندگان محصولات چرمی در تبریز دارای شرکت ها و کارخانجات زیادی برای تولید این محصولات دارند. صادرات این محصولات چرمی به نقاط دیگر ایران و کشورهای دیگر از جمله درآمدهای تبریزی ها و جزو صنایع تبریز است.

گلیم بافی از هنرهای دستی دیگر تبریز و آذربایجان شرقی است که در دسته صنایع زیرانداز قرار دارد و از پشم گوسفند و موی بز و همینطور از ابریشم بافته می شود و گلیم شاهسون معروف ترین نوع از گلیم تبریزی است که نقش و نگار های برجسته و بزرگ و نوارهای باریک دارد.

تولید محصولات سفالی و سفالگری از صنایع رایج در تبریز است که از نوعی خاک مرغوب می توان بهترین سفال ها و ظروف سفالی را ساخت که برای سوغاتی بسیار عالی و دارای تنوع زیادی است.

توصیه هایی برای سفر به تبریز

در سفر به تبریز چیزی که برای شما مهم است انتخاب هتل و محل اقامت است. مخصوصا اگر در ایام پیک سفر به تبریز می روید باید بدانید که به علت توریستی بودن شهر تبریز قبل از حرکت به سمت تبریز محل اقامت خود را انتخاب کنید. نکته بعدی مسیر سفر است و مسیر مکان های دیدنی و توریستی شهر که باید از قبل برنامه ریزی کنید و اگر به تورلیدر نیاز دارید هماهنگی های لازم را انجام دهید.

بعضی از مکان های گردشگری و توریستی تبریز رایگان است و برخی دیگر دارای هزینه ورودی که برای مسافران ایرانی و خارجی قیمت های مختلف می باشد. برای داشتن یک برنامه سفر خوب مکان های دیدنی که می خواهید بازدید کنید از قبل مشخص کنید. برای خرید سوغاتی و صناعی دستی و سنتی شهر تبریز از مردم محلی و تبریزی ها سوال کنید تا بهترین مکان های خرید و مناطق تجاری را به شما معرفی کنند تا هم بتوانید به هدف خود برای خرید نزدیک تر شوید و هم اینکه از رنج قیمتی مراکز خرید آگاه شوید تا بتوانید با توجه به بودجه در نظر گرفته خود بهترین خرید را داشته باشید.

اگر سفر به تبریز دارید استفاده از رستوران های تبریز و استفاده از غذاهای سنتی تبریز را فراموش نکنید و حتما به سفره خانه های شهر تبریز رفته و از انواع غذاها دیدن کنید تا با فرهنگ مردم تبریز بیشتر آشنا شوید. مخصوصا برای خرید شیرینی به قنادی های تبریز رفته و انواع شیرینی های تبریز را تست کنید تا طعم واقعی آن را بچشید.

برای سفر به تبریز حتما فصل خوبی را انتخاب کنید تا بتوانید از سفرتان لذت ببرید و اگر گرمایی هستید فصل زمستان و اگر سرمایی هستید فصل تابستان بهترین پیشنهاد به شما است تا سفر خوبی به تبریز داشته و از آن خاطره خوبی در ذهن شما نقش ببندد.